فاطمیه در کربلا



عاشورا:روز مخصوص زیارت امام حسین علیه السلام

عاشورا یکی از روزهایی است که برای آن زیارت مخصوص امام حسین علیه السلام وارد شده است و در احادیث فراوانی از فضیلت زیارت امام حسین علیه السلام در این روز سخن به میان آمده است.
از میان احادیث فراوان تنها به چند حدیثی که در کتاب شریف کامل الزیارات به آن اشاره شده است می پردازیم:
حدیث اول
جَابِرٍ الْجُعْفِیِّ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع فِی یَوْمِ عَاشُورَاءَ
جابر گفت: در روز عاشوراء محضر مبارک حضرت جعفر بن محمّد علیهما السّلام رسیدم،
فَقَالَ لِی هَؤُلَاءِ زُوَّارُ اللَّهِ وَ حَقٌّ عَلَى الْمَزُورِ أَنْ یُکْرِمَ الزَّائِرَ
حضرت به من فرمودند: این گروه (زائرین ابا عبد اللَّه الحسین علیه السّلام) زوّار خدا بوده و بر مزور واجب است که زائر را اکرام نماید،
مَنْ بَاتَ عِنْدَ قَبْرِ الْحُسَیْنِ ع لَیْلَهَ عَاشُورَاءَ لَقِیَ اللَّهَ مُلَطَّخاً بِدَمِهِ یَوْمَ الْقِیَامَهِ
کسى که نزد قبر مطهر حضرت ابا عبد اللَّه الحسین علیه السّلام در شب عاشوراء بیتوته کند روز قیامت خدا را ملاقات مى کند در حالى که به خون خودش آلوده بوده
کَأَنَّمَا قُتِلَ مَعَهُ فِی عَرْصَتِهِ [عَصْرِهِ]
گویا در رکاب حضرت ابا عبد اللَّه علیه السّلام در عرصه کربلا شهید گشته است.
وَ قَالَ مَنْ زَارَ قَبْرَ الْحُسَیْنِ ع أَیْ یَوْمَ عَاشُورَاءَ وَ [أَوْ] بَاتَ عِنْدَهُ کَانَ کَمَنِ اسْتُشْهِدَ بَیْنَ یَدَیْهِ.
و نیز فرمودند: و کسى که قبر امام حسین علیه السّلام را روز عاشوراء زیارت کرده و بالاى قبر بیتوته نماید مثل کسى است که در مقابل آن حضرت شهید شده باشد.
حدیث دوم
از حضرت ابو عبد اللَّه علیه السّلام نقل شده که آن حضرت فرمودند:
مَنْ زَارَ الْحُسَیْنَ یَوْمَ عَاشُورَاءَ وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّهُ.
کسى که حضرت امام حسین علیه السّلام را روز عاشوراء زیارت کند بهشت بر او واجب مى گردد.
حدیث سوم
أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:
حضرت ابى عبد اللَّه علیه السّلام فرمودند:
مَنْ زَارَ قَبْرَ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ یَوْمَ عَاشُورَاءَ عَارِفاً بِحَقِّهِ
کسى که قبر مطهّر حضرت حسین بن على علیهما السّلام را در روز عاشوراء زیارت کند در حالى که عارف به حق آن حضرت باشد
کَانَ کَمَنْ زَارَ اللَّهَ فِی عَرْشِهِ.
مثل کسى است که خدا را در عرش زیارت کرده است.
حدیث چهارم
عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الصَّادِقِ ع قَالَ
جعفر بن محمّد الصّادق علیهما السّلام فرمودند:
مَنْ زَارَ الْحُسَیْنَ ع لَیْلَهَ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذُنُوبِهِ وَ مَا تَأَخَّرَ
کسى که حضرت امام حسین علیه السّلام را شب نیمه شعبان زیارت کند خداوند متعال گناهان گذشته و آینده اش را مى آمرزد،
وَ مَنْ زَارَهُ یَوْمَ عَرَفَهَ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ ثَوَابَ أَلْفِ حِجَّهٍ مُتَقَبَّلَهٍ- وَ أَلْفِ عُمْرَهٍ مَبْرُورَهٍ
و کسى که آن حضرت را روز عرفه زیارت نماید خداوند منّان ثواب هزار حجّ و هزار عمره قبول شده را برایش مى نویسد،
وَ مَنْ زَارَهُ یَوْمَ عَاشُورَاءَ فَکَأَنَّمَا زَارَ اللَّهَ فَوْقَ [فِی] عَرْشِهِ.
و کسى که آن حضرت را روز عاشوراء زیارت نماید مانند کسى است که حق تعالى را بالاى عرشش زیارت کرده باشد.
مباهله

مباهله ، درخواست لعن و نفرین الهی برای اثبات حقانیت است و بین دو طرفی رخ میدهد که هر کدام ادعای حقانیت دارند.
مباهله در تاریخ اسلام به ماجرایی اشاره دارد که طی آن، پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) پس از مناظره با مسیحیانِ نجران و ایمان نیاوردن آنان، پیشنهاد مباهله داد و آنان پذیرفتند. با این حال مسیحیان نجران، در روز موعود از این کار خودداری کردند.
بنابر اعتقادات شیعی، جریان مباهله پیامبر( (صلی الله علیه و آله ) نه تنها نشانگر حقانیت اصل دعوت پیامبر( (صلی الله علیه و آله ) است، بلکه بر فضیلت همراهان او (حضرت علی، فاطمه و حسنین) در این ماجرا دلالت میکند. شیعیان بر این اساس، معتقدند امام علی(علیه السلام) بر اساس آیه مباهله، به منزلۀ نَفْس و جان پیامبر است. واقعه مباهله در ۲۴ ذیالحجه سال نهم هجری روی داد و آیه ۶۱ سوره آل عمران به آن اشاره دارد.
درباره زمان مباهله شیخ مفید مینویسد این واقعه پس از فتح مکه (سال هشتم هجری) و قبل از حجه الوداع (سال دهم هجری) رخ داد.روز مباهله را برخی ۲۴ ذیالحجه و برخی روز ۲۱ این ماه دانستهاند.شیخ انصاری روز ۲۴ ذی الحجه را نظر مشهور دانسته و غسل در این روز را مستحب میداند.شیخ عباس قمی، در کتاب مفاتیح الجنان اعمال این روز را در روز ۲۴ ذیالحجه ذکر میکند، که از جمله اعمال آن، غسل و روزه و زیارت امیرالمؤمنین علیه السلام است.
احتجاج امام رضا( علیه السلام ) به مباهله
روزی مأمون به امام رضا(علیه السلام) گفت: بزرگترین فضیلت امام علی( علیه السلام ) را که قرآن بر آن دلالت دارد به من بگو. امام رضا ( علیه السلام ) فرمود: فضیلت او در مباهله. سپس آیه مباهله را قرائت کرد و گفت:رسول خدا( صلی الله علیه و آله )، امام حسن( علیه السلام ) و امام حسین( علیه السلام ) را دعوت کرد که پسرانش بودند، و حضرت فاطمه(سلام الله علیها) را دعوت کرد که در اینجا مصداق کلمه زنان است و امام علی( علیه السلام ) را دعوت نمود که به حکم خداوند عزّ و جلّ، نفس [= جان] پیامبر( صلی الله علیه و آله ) است. هیچ آفریدهای برتر از پیامبر( صلی الله علیه و آله ) نیست؛ پس به حکم خداوند، بایستی کسی برتر از نَفْس[جان] پیامبر( صلی الله علیه و آله ) نباشد.
غدیر: روز مخصوص زیارت امیرالمؤمنین علیه السلام

غدیر در بین اعیاد اسلامی، جزو بزرگترین اعیاد اسلامی شمرده میشود و آن را «عیدالاکبر» مینامند، در این راستا پیامبر اکرم (ص) میفرمایند: «یَوْمَ غَدِیرِ خُمٍّ أَفْضَلُ أَعْیَادِ أُمَّتِی وَ هُوَ الْیَوْمُ الَّذِی أَمَرَنِی اللهُ تَعَالَى ذِکْرُهُ فِیهِ بِنَصْبِ أَخِی عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ (ع) عَلَماً لِأُمَّتِی یَهْتَدُونَ بِهِ مِنْ بَعْدِی وَ هُوَ الْیَوْمُ الَّذِی أَکْمَلَ اللهُ فِیهِ الدِّینَ وَ أَتَمَّ عَلَى أُمَّتِی فِیهِ النِّعْمَهَ وَ رَضِیَ لَهُمُ الْإِسْلَامَ دِینا»؛ «روز غدیر خم، برترین عیدهای امت من است و آن، روزی است که خداوند بزرگ دستور داد آن روز برادرم، علیّ بن ابی طالب را به عنوان عَلَم امّتم منصوب کنم، تا بعد از من، مردم توسط او هدایت شوند و آن، روزی است که خداوند در آن روز دین را تکمیل و نعمت را بر امت من تمام کرد و اسلام را به عنوان دین برای آنان پسندید.»
از اعمال وارد شده در روز غدیر زیارت امیرالمؤمنین علیه السلام از دور و نزدیک است.این زیارت که زیارت غدیریه نام دارد از جمله زیارات مأثوره است که از امام هادی علیه السلام به شیعیان رسیده است.
همه راویان این زیارت از بزرگان شیعه هستند و در وثاقت هیچیک از آنان تردید نشده است.
شیخ عباس قمی درباره زمان خواندن این زیارت با استناد به کلام عثمان بن سعیدمینویسد: «این زیارت را در هر روز از نزدیک ودور میشود خواند و این فایده جلیلهای است که البته راغبین در عبادت و شایقین زیارت حضرت شاه ولایت آن را غنیمت خواهند شمرد»
محور اصلی زیارت غدیریه، اصل تولی و تبری است که در فرهنگ شیعه جایگاه ویژهای دارد. محتوای اصلی این زیارت بیان فضایل امیرالمؤمنین علیه السلام است.
عرفه:یکی از بافضلیت ترین ایام زیارت امام حسین علیه السلام
عرفه، یکی از بافضلیت ترین ایام زیارت امام حسین علیه السلام است. در زمینه زیارت امام حسین (ع) در روز عرفه، روایات زیادی از معصومین (ع) نقل شده است.
از بشیر دهان نقل شده است که:
به حضرت امام صادق (ع) عرض کردم که گاهی نمیتوانم به حج بروم , روز عرفه را نزد قبر امام حسین (ع) مىگذرانم.
امام فرمودند: کار خوبی میکنی، اى بشیر، هر مؤمنى که بامعرفت، به زیارت قبر امام حسین (ع) برود (در روزی بهجز روز عید) براى او ثواب بیست حج و بیست عمره مقبول و بیست جهاد با پیغمبر مرسل یا امام عادل نوشته میشود و هر که آن حضرت را در روز عید زیارت کند، برایش ثواب صد حج و صد عمره و صد جهاد با پیغمبر مرسل یا امام عادل نوشته میشود.
سپس امام (ع) میفرمایند: و هر که آن حضرت را در روز عرفه (بامعرفت به حقشان) زیارت کند، براى او ثواب هزار حج و هزار عمره پسندیده مقبوله و هزار جهاد با پیغمبر مرسل یا امام عادل خواهد بود.
بشیر از امام سؤال میکند: ثواب موقف عرفات چگونه نصیبم میشود؟
پس آن حضرت (مانند فرد خشمناک) به او نگاه میکنند و میفرمایند: اى بشیر، هرگاه مؤمنی در روز عرفه، به زیارت قبر امام حسین (ع) برود و در نهر فرات غسل کند و سپس بهسوی قبر آن حضرت برود، حقتعالی از براى او به هر گامى که برمىدارد، حجى که با همه مناسک به عمل آورده باشد، بنویسد.
بشیر در ادامه میگوید: چنین گمان دارم که فرمود و عمره وغزوه .
و در احادیث متعددی به این نکته اشاره شده است که خداوند در روز عرفه اول بهسوی زائران قبر امام حسین (ع) مینگرد.
در روایت معتبر دیگری از رفاعه آمده است که:
حضرت صادق (ع) به من فرمود که: امسال حج انجام دادی؟
گفتم: فدایت شوم، مالی نداشتم که به حج روم ولیکن عرفه را نزد قبر امام حسین (ع) گذراندم.
امام صادق فرمود که: تو هیچ کوتاهى نکردى… و اگر که کراهت نداشتم که مردم حج را ترک کنند، حدیثى براى تو مىگفتم که هرگز زیارت قبر آن حضرت را ترک نکنى.
پس امام ساعتى ساکت شدند و بعدازآن فرمودند که: پدرم به من خبر داد که هر کس بهسوی قبر امام حسین (ع) بیرون رود و عارف به حق آن حضرت باشد و با تکبر نرود، هزار ملک از جانب راست و هزار ملک از جانب چپ، همراه او مىشوند و برای او ثواب هزار حج و هزار عمره که با پیغمبر یا وصى پیغمبر انجام داده باشد، نوشته میشود.
منبع: karbobala.com
اذان صبح در حرم حسینى
اذان صبح در حرم حسینى
سالها رسم بر این است که دقایقى پیش از اذان صبح از منارههاى اعتاب مقدسه در عراق، نداى إشرب الماء هنیئا … را با صدایی زیبا سر داده که نشان از پایان سحر و نزدیکى به اذان صبح را دارد. در این راستا همواره این نداى یاد شده که از منارههاى حرم مطهر اباعبدالله علیهالسلام پخش مىگردد، با دیگر نداى اشرب الماء سایر عتبات متفاوت است. در این هنگام بیان کننده این ندا اشعارى محزون و تأثر آور را به زبان آورده که گویاى تشنه لب بودن فرزند حضرت زهرا (ع) ویارانش در روز عاشورا است.
در این لحظات است که دیدگان اغلب حاضرین در آستانه حسینى اشک بار شده وصداى گریه دلباختگان سالار شهیدان در فضا منتشر مىگردد.
خداوند روزى شما عزیزان نموده و این لحظات لرزاننده از مصیبت و تشنگى را در نزدیک اذان از منارههاى آستانه حسینى بشنوید.
گوش کنید و به یاد تشنگى حضرت و کودکان، دیده تر کرده و دست به دعا بردارید:
اشربَ الماءَ هنیئاً یا محب
واجری دمع العین حزناوانتحب
للحسینِ السبطِ فی جنبِ الفرات
مات عطشانا شهیداً محتسب
اشربَ الماءَ هنیئاً واذکر السبط الحسین
رأسهُ الطاهرُ یتلو سورُ الحقِ المبین
وأبیحت حرماتُ المصطفى الهادی الأمین
بمصابٍ للحسینِ قد بکتهُ الخافقین
اشربوا الماءَ هنیئاً واذکروا سبط الرسول
واذرفوا دمعاً وعزّوا أمهُ الطهرُ البتول
انبؤوها بعزاءٍ کیفَ داستهُ الخیول
رأسهُ الطاهرُ فوقَ الرمحِ فی الشامِ یجول
اخبروها بحسینٍ جثهٌ فوقَ الرمال
وعلى الرمحِ الطویل رأسهُ الدامی یمال
اخبروها بأنینٍ سبیت أسمى عیال
منبع:http://karbobala.com
زیارت امام حسین علیه السلام در ماه مبارک رمضان
زیارت امام حسین علیه السلام از اعمالی است که در اکثر ایام سال بدان اشاره شده و فضائل زیادی برای آن برشمردهاند. یکی از این ایام٬ ماه مبارک رمضان است که فضیلت زیارت امام حسین علیه السلام در آن، علیالخصوص شب اول٬ نیمه و آخر ماه و همچنین شب قدر بسیار زیاد است.
شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان، ضمن زیارات امام حسین علیه السلام تحت عنوان زیارت چهارم از زیارات مخصوص امام حسین علیه السلام، به فضائل زیارت ایشان در ایام ماه مبارک رمضان اشاره نموده و با ذکر متن زیارت این مطالب را میآورند:
… چهارم زیارت شبهای قدر است بدان که احادیث در فضیلت زیارت امام حسین علیه السلام در ماه مبارک رمضان خصوص شب اول و نیمه و آخر آن و در خصوص شب قدر بسیار است و از حضرت امام محمدتقی علیه السلام نقل شده است که هر که زیارت کند امام حسین علیه السلام را در شب بیست و سوم ماه رمضان و آن شبى است که امید هست شب قدر باشد و در آن شب هر امر محکمى جدا و مقدر مىشود مصافحه کنند با او روح بیستوچهار هزار ملک و پیغمبر که همه رخصت مىطلبند از خدا در زیارت آن حضرت در این شب و در حدیث معتبر دیگر از حضرت صادق علیه السلام مروى است که چون شب قدر مىشود، منادى از آسمان هفتم از بطنان عرش ندا مىکند که حقتعالى آمرزید هر که را که به زیارت قبر حسین علیه السلام آمده و در روایت است که هر که شب قدر نزد قبر آن حضرت باشد و دو رکعت نماز گزارد نزد آن حضرت یا آنچه میسر شود و از حقتعالی سؤال کند بهشت را و پناه برد از آتش حقتعالی به او عطا فرماید سؤال او را و پناه دهد او را از آتش و ابن قولویه از حضرت صادق علیه السلام روایت کرده که هر که زیارت کند قبر امام حسین علیه السلام را در ماه رمضان و بمیرد در راه زیارت از براى او عرض و حسابى نخواهد بود و به او بگویند که بدون خوف و بیم داخل بهشت شو .
منبع:http://karbobala.com
امامزاده سید محمد علیه السلام
تولد
امامزاده سید محمد، در حدود سال ۲۲۸ق در روستای صریا در نزدیکی مدینه متولد شد. بنا بر قول مشهور، او فرزند اول امام هادی(ع)و بزرگتر از امام حسن عسکری(ع) بود. مادرش حدیث (یا سلیل) نام داشت.
شایستگیهای اخلاقی
ابو جعفر، سید محمّد دارای اخلاق والا و ادب بسیار بود و این کمالات او را از دیگران متمایز میساخت تا آنجا که بسیاری از شیعیان بر این باور بودند که پس از امام هادی منصب امامت به او میرسد.
«الکلانی» درباره شخصیت او چنین میگوید:
-
- خدمت ابوجعفر، محمّد بن علی در آغاز شکوفایی و سن کم رسیدم و از او باوقارتر، بزرگوارتر، جلیلتر و پاکیزهتر ندیدم. در آن هنگام امام حسن عسکری- در حجاز- کودک بود و ابوجعفر او را بسیار میستود. ابو جعفر همواره ملازم برادرش امام حسن عسکری بود و از او جدا نمیشد حضرت نیز آموزش و تربیت او را به عهده گرفته از علوم، معارف و آداب خویش او را بهرهمند میساخت.
از آنجا که سید محمد شایستگیهایی داشت، شیعیان تصور می کردند وی امام بعدی است. اما پس از درگذشت وی در زمان حیات امام هادی(ع)، شیعیان با راهنمایی امام هادی(ع)، از جانشینی امام حسن عسکری (ع) در امر امامت آگاه شدند.
وفات
سید محمد در سال ۲۵۲ه.ق برای زیارت خانه خدا ، قصد سفر کرد. هنگامی که به قریه بلد (در نزدیکی سامرای عراق) رسید، بیمار شد و در ۲۹ جمادیالثانی درگذشت. شیعیان او را در همانجا دفن کردند. برخی احتمال مسموم شدن او از سوی عباسیان را مطرح کردهاند.
آستانه امامزاده سید محمد
مرقد سید محمد در شهر بلد از توابع استان صلاح الدین در ۸۵ کیلومتری شمال بغداد است و امروز یکی از زیارتگاههای شیعیان است.
از تاریخ بنای اولیه امامزاده، اطلاع دقیقی در دست نیست، جز این که در خلال تعمیراتی که در سالهای ۱۳۷۹ -۱۳۸۴ ق در این آستانه انجام گرفته چنین برمیآید که عمارت اوّل این آستانه متعلّق به قرن چهارم است که توسط عضدالدوله دیلمی انجام گرفته است. پس از آن در قرن دهم هجری، عمارت دوم، توسط شاه اسماعیل صفوی، پس از فتح بغداد انجام گرفت.
حمله تروریستی
شامگاه ۱۷ تیر ۱۳۹۵ش. مرقد سید محمد مورد حمله تروریستی قرار گرفت. نیروهای گروه تروریستی داعش ابتدا به سوی این مرقد خمپاره پرتاب کردند و سپس چند تروریست خود را در نزدیکی حرم به صورت انتحاری منفجر کردند.
کرامات
کرامات زیادی از سید محمد دیده شده است. میرزا حسین نوری در النجم الثاقب مینویسد:
-
-
-
- سید محمد، صاحب کرامات متواتر است. حتّی نزد اهل سنت هم معروف است. مردم عراق و حتی اعراب بادیه نشین نیز میترسند به نام او سوگند یاد کنند. اگر آنها را به برداشتن مالی متهم کنند، آن را برمیگردانند، ولی به سید محمد قسم نمیخورند.
-
-
زندگی و مزار حضرت قاسم علیه السلام
قاسم علیه السلام از فرزندان موسی بن جعفر علیهما السلام است، که مانند حضرت معصومه علیها السلام مقام و منزلتی رفیع نسبت دیگر فرزندان آن امام همام داراست.
مزار آن بزرگوار داراى قبه و بارگاهى باشکوه، در شهرى که امروزه به «شهر قاسم» مشهور است، مىباشد. این شهر در ٣۵ کیلومترى شهر تاریخى حلّه واقع شده که جزو استان بابل عراق است. این شهر بین شهرهاى حله و دیوانیه قرار گرفته و تا دیوانیه ۴۵ کیلومتر فاصله دارد و در مسیر شهرهاى مقدس نجف و کربلا مىباشد.
قبر مطهر این بزرگوار در قریهاى به نام «شوشه» یا «سورا» واقع بود که این منطقه در زمان حضرت قاسم، زراعى بوده و باغهاى بسیارى داشته، اما به سبب تغییر مسیر اصلى آب فرات نزدیک بود که منطقه خشک و بایر گردد. با دفن شدن حضرت قاسم در این مکان و روى آوردن هزاران نفر از شهرهاى عراق به این منطقه، براى همجوار شدن و زیارت آن بزرگوار، دوباره منطقه رو به آبادى گذاشت و روزبهروز آبادتر گشت؛ تا جایى که امروز حرم مطهر حضرت در وسط شهر قرار گرفته و سطح آن، دو متر از سطح شهر بالاتر است. این بارگاه ملکوتى باشکوه، یکى از زیارتگاههاى مهم و باصفایى است که از دورترین نقاط کشور عراق، بلکه از سرتاسر جهان عاشقان اهل بیت (علیهم السلام) براى زیارت قبر این فرزند بزرگوار حضرت امام موسى بن جعفر (ع) به آنجا مىآیند و مرقد مطهر او را زیارت مىکنند.
امروزه این شهر در عراق جز با نام «شهر قاسم» شناخته نمىشود و طبق تصریح شخصیتهاى بزرگ حدیثى و تاریخى مانند مرحوم علامه مجلسى و محدث قمى[۱] و دیگران تردیدى وجود ندارد که محل قبر جناب قاسم بن موسى همین «شهر قاسم» کنونى است؛ ولى در ایران هم مکانهایى را محل قبر آن حضرت دانستهاند که ریشه و اصلى ندارد؛ مانند روستاى «پیلر» در ۵٠ کیلومترى شهرستان کلیبر در استان آذربایجان شرقى و کاشان و مهدىشهر سمنان، که هیچ مدرک معتبرى براى این مکانها ارائه نشده است و احتمال مىرود که آن قبور مربوط به نوادگان دیگر حضرت امام موسى بن جعفر (ع) باشد. بعضى از نویسندگان تاریخ وفات آن حضرت را بیستودوم جمادى الاولى و بعضى اول ذىالحجه دانستهاند، ولى تاریخ دقیق و قابل اعتمادى به دست نیامده است.
نگاهى به زندگى برادر امام رضا (ع)
یکى از فرزندان بلافصل امام موسى بن جعفر (ع) جناب قاسم است. آن بزرگوار که فرزند امام و برادر امام رضا و حضرت معصومه (علیهما السلام) مىباشد و هر سه از یک مادر مىباشند، داراى شخصیتى بزرگ و فضایلى بىشماره مىباشد که بعضى از آنها در این مختصر بیان مىشود.
قاسم در آیینه روایات
١. مرحوم کلینى در کتاب شریف کافى، در «کتاب الحجه» ، باب اشاره و نص بر امامت حضرت رضا (ع) در ضمن حدیثى طولانى چنین آورده است:
امام هفتم (ع) به یزید بن سلیط فرمود: اى ابا عماره! من از منزل خود بیرون آمدم، در حالى که فرزندم فلانى (یعنى امام رضا (ع)) را وصىّ و جانشین خود قرار دادم و در ظاهر پسران خود را هم شریک او کرد، ولى در باطن و واقع امام رضا (ع) جانشین من است و تنها او امام است، و اگر امر امامت و جانشینى در دست من بود، فرزندم قاسم را جانشین خود قرار مىدادم؛ به سبب علاقهاى که به او دارم، ولى مسئله امامت مربوط به خداوند بزرگ است که هرکس را او بخواهد قرار مىدهد.[۲]
از این فرمایش امام هفتم استفاده مىشود که حضرت قاسم از نظر فضل و دانش و فضایل اخلاقى و آگاهى در حدى بود که شایسته مقام امت بوده، ولى خداوند متعال هر طور صلاح بداند آنگونه عمل مىکند و امامت در اختیار اوست، نه به دست امام، و امام نیز پیرو فرمان الهى است، نه خواسته شخصى خود و روشن است که امام (ع) مىخواسته با این بیان شخصیت قاسم را بیان کنند؛ والا شایستگى امام هشتم براى امامت و انتخاب پروردگار، بدیهى و روشن بوده است.
احتمال دیگر این است که شاید حضرت قاسم مسنتر از امام هشتم (ع) بوده و امام کاظم (ع) مىخواسته روشن کند که بزرگى ایشان به جاى خود، ولى امامت و تعیین امام توسط پروردگار انجام مىگیرد.
٢. نیز ثقه الاسلام کلینى از سلیمان جعفرى نقل مىکند:
(زمانى که یکى از فرزندان امام هفتم (ع) بیمار و در حال احتضار بود) امام (ع) را دیدم که به فرزندش قاسم فرمود: اى فرزندم! برخیز و بر بالین برادرت سوره والصافات صفاً را بخوان. حضرت قاسم شروع کرد به خواندن سوره؛ وقتى به آیه (أهُم أشدّ خلقاً أمّن خلقنا) رسید، جوان از دنیا رفت. هنگامى که پارچهاى روى او انداختند، یعقوب بن جعفر به امام عرض کرد: وقتى مرگ کسى نزدیک مىشود، پیش ما مرسوم است که سوره یس والقرآن الحکیم خوانده مىشود و شما به ما دستور مىدهید که سوره صافات بخوانید؟ ! امام (ع) فرمود: اى فرزندم! سوره صافات پیش هیچ کس که گرفتار و غمگین از مرگ است خوانده نمىشود، مگر آنکه خداوند بزرگ او را راحت و آسوده مىکند.[۳]
مرحوم محدث قمى پس از نقل دو حدیث مزبور مىگوید: «از ملاحظه این دو قبر معلوم مىشود کثرت عنایت حضرت امام موسى بن جعفر (ع) به قاسم» .
٣. امام هفتم (ع) حضرت قاسم را متولى صدقات خود بعد از على (بن موسى الرضا (ع)) و ابراهیم قرار داد. مرحوم کلینى در ضمن وصیتنامه امام موسى بن جعفر چنین آورده است:
وجعل صدقته إلى على و ابراهیم فإن انقرض أحدهما دخل القاسم مع الباقى منهما. . . ؛ امام هفتم (ع) سرپرستى صدقات خود را به على (بن موسى الرضا) و ابراهیم سپرد و اگر یکى از آنان از دنیا رفتند، قاسم با آن کسى که باقى ماند، در سرپرستى وارد شود.[۴]
استحباب زیارت قاسم
۴. مرحوم سید بن طاووس بر استحباب زیارت حضرت قاسم تصریح کرده و او را به مقام باعظمت حضرت ابالفضل العباس و حضرت على اکبر (علیهما السلام) نزدیک مىداند و براى او و آن دو بزرگوار و کسانى که در ردیف آنها هستند، زیارتنامه ذکر کرده و چنین فرموده است:
«اذا أردت زیاره أحد منهم کالقاسم بن الکاظم أو العباس ابن امیرالمؤمنین أو على بن الحسین المقتول بالطّف، و من جرى فى الحکم فجراهم، تقف على قبر المزور منهم صلوات الله علیهم و تقول: السلام علیک أیّها السیّد الزکى. . .»[۵] ؛ هنگامى که قصد زیارت یکى از فرزندان ائمه (علیهما السلام) را قصد کردى همانند قاسم بن امام کاظم یا عباس بن امیرالمؤمنین یا على بن الحسین که در طف شهید شدند و کسى که موقعیت آنها را دارد کنار قبر آن کسى صد زیارت او را دارى ایستاده و مىگویى: سلام بر تو اى آقاى پاک و پاکیزه و. . .
زیارت قاسم در سیره علماء و مؤمنین
۵. سیره عملى علماى بزرگ هم بر این بوده که قبر حضرت قاسم را زیارت مىکردند. مرحوم محدث قمى مىگوید: قبر قاسم در هشت فرسخى حلّه است و مزار شریفش زیارتگاه عامه خلق است و علما و اخیار به زیارت او عنایت دارند.[۶]
از مرحوم سید حسن صدر کاظمى هم نقل شده که فرمود:
قبر قاسم بن موسى بن جعفر (ع) نزدیک رودخانه «جربوعیه» شهر حله واقع شده و سیره علماى بزرگ این بوده که براى زیارت آن بزرگوار از نجف و کربلا به قصد زیارت او سفر مىکردند.
آیتالله حاج شیخ عبدالعلى فرهى هم که از یاران نزدیک امام خمینى \ است فرموده است:
امام خمینى علاوه بر زیارت امام على (ع) در نجف اشرف و امام حسین (ع) و حضرت ابالفضل به زیارت قبر حضرت قاسم هم مشرف مىشد.[۷]
و امروز هر زمان که به زیارت آن بزرگوار مشرف گردى، خواهى دید که عده زیادى از مؤمنین به زیارت آن بزرگوار آمده و نسبت به او اداى احترام کرده و او را واسطه بین خود و خالق خود مىدانند و در کنار قبر او به راز و نیاز مىپردازند.
هجرت و رحلت قاسم بن موسى (ع)
محدث جلیل القدر علامه شیخ محمدمهدى مازندرانى درباره هجرت حضرت قاسم چنین مىنویسد:
زمانى که خشم هارونالرشید نسبت به فرزندان گرانقدر حضرت فاطمه (علیهما السلام) شدید شد و کار به جایى رسید که دستان آنان را قطع کرده و چشمهاى آنان را با آهن گداخته برمىکند و آنان را در میان دیوار و ستونها گذاشته یا اینکه آنها را به شهرها پراکنده و تبعید مىکرد، حضرت قاسم بن موسى بن جعفر (ع) یکى از آن فرزندان بود که به طرف شرق حرکت کرد؛ زیرا مىدانست جدش امیرمؤمنان در طرف شرق است.
او کنار شط فرات در حرکت بود که در این هنگام دید دو دختر روى خاک بازى مىکنند و یکى از آنها رو به دیگرى مىگوید: نه، قسم به حق امیر صاحب بیعت غدیر، مطلب اینطور نیست که تو مىگویى و از او عذرخواهى مىکند. قاسم وقتى شیرینى زبان و منطق گواراى او را دید، به او گفت: دختر منظورت از این سخن کیست؟ دخترک در پاسخ گفت: منظورم کسى است که با دو شمشیر جنگ کرد و با دو نیزه ضربه مىزد؛ یعنى پدر حسن و حسین (علیهما السلام) ، على بن ابىطالب (ع) .
حضرت قاسم به او گفت: دخترم! آیا مرا به رئیس این قبیله راهنمایى مىکنى؟ او گفت: بله، پدرم بزرگ آن قبیله است. پس او حرکت کرد و قاسم هم پشت سر او راه افتاد تا به خانه آنان آمد و حضرت سه روز میهمان آن خانواده شد و مورد احترام آنان قرار گرفت. روز چهارم که شد حضرت به صاحبخانه چنین گفت: اى پیرمرد! من از کسى که از رسول خدا (ص) شنیده بود شنیدم که آن حضرت چنین فرمود: میهمان سه روز میهمان است و هرچه بیشتر بماند، صدقه مىخورد و من دوست ندارم صدقه بخورم و از تو مىخواهم که کارى به من واگذار کنى تا آنچه را مىخورم، صدقه حساب نشود. پیرمرد گفت: کارى را براى تو در نظر خواهم گرفت. حضرت گفت: اجازه بده من در مجلس تو سقایى کنم و آب بدهم.
قاسم با این وضع مدتى را در منزل آن پیرمرد مشغول به کار شد تا اینکه شبى پیرمرد براى قضاى حاجت بیرون آمد؛ دید حضرت قاسم در حال رکوع و سجود و عبادت است؛ از اینرو قاسم در نظر او بزرگ جلوه کرد و محبت حضرت در دل پیرمرد جاى گرفت. هنگامى که صبح شد، پیرمرد خویشان خود را جمع کرد و به آنان گفت: من تصمیم دارم دخترم را به همسرى این بنده شایسته خدا درآورم؛ نظر شما چیست؟ آنان هم گفتند خوب است. پیرمرد دخترش را به عقد او درآورد و حضرت مدتى پیش آنان ماند، تا اینکه خداوند از همسرش دخترى روزى او کرد. زمانى که دختر سه ساله شد، حضرت قاسم دچار بیمارى شدیدى شد و مرگش نزدیک گردید. پیرمرد کنار او نشست و شروع کرد به سؤال از حسب و نسب او و به او گفت: فرزندم! شاید تو هاشمى هستى. حضرت گفت: بله، من فرزند امام موسى بن جعفر (ع) هستم. در این هنگام پیرمرد در حالى که به سرش مىزد گفت: واى از پدرت امام موسى بن جعفر (ع) شرمندهام! حضرت فرمود: نه چنین نیست؛ باکى بر تو نیست اى عموى من! تو مرا گرامى داشتى و تو در بهشت با ما هستى. اى عموى من! پس هنگامى که من از دنیا رفتم، مرا غسل بده و حنوط و کفن کن و دفنم نما و زمانى که ایام حج تمتع رسید، تو همراه دخترت و دختر سه سالهام به حج برو و پس از انجام مناسک حج، مسیر خود را راه مدینه انتخاب کن. پس وقتى به دروازه شهر مدینه رسیدى، دختر سه سالهام را پیاده کن و خودت و همسرت پشت سر او حرکت کنید تا اینکه او بر درب خانهاى توقف کند که آن خانه، خانه ماست. پس او وارد خانه مىشود و در آن خانه کسى جز زنهاى بیوه وجود ندارند.
پس از این سخنان، حضرت قاسم دار فانى را وداع کرد. پیرمرد او را غسل و کفن نمود و به خاک سپرد و منتظر شد تا ایام حج تمتع فرا رسید و او و دخترانش و دختر قاسم به حج مشرف شدند. سپس راه مدینه را در پیش گرفتند. هنگامى که به مدینه رسیدند، دختر حضرت قاسم را پیاده کردند و او حرکت کرد و پیرمرد و دخترش هم پشت سر او به راه افتادند، تا اینکه دختر سه ساله حضرت به درب خانهاى رسید و وارد خانه شد و پیرمرد و دخترش پشت در خانه منتظر ماندند. در این هنگام چند زن پیش دختر آمدند و دور دختر را گرفتند و گفتند: شما که هستید و این دختر کیست؟ هرچه زنها مىگفتند شما کیستید، آن دختر پاسخى جز گریه و زارى نمىداد، تا اینکه مادر حضرت قاسم بیرون آمد. وقتى نگاهش به چهره دختر افتاد، گریست و گفت: واى فرزندم! واى قاسم! قسم به خدا این دختر، یتیم فرزندم قاسم است. زنها پرسیدند: از کجا شناختى که او دختر قاسم است؟ ! پاسخ داد: چهره او را که دیدم، فهمیدم او قیافه قاسم را دارد. سپس دختر خبر داد که جد و مادرش پشت در خانه هستند. نقل شده است وقتى مادر حضرت قاسم از رحلت او خبر یافت، بیمار شد و در غم فراغ او بیش از سه روز زنده نماند و به فرزندش پیوست.
علامه مازندرانى چنین ادامه مىهد:
قبر حضرت قاسم، فرزند امام کاظم (ع) مشهور است و در شش فرسخى شهر حله قرار گرفته و زیارت او مستحب است و از بعضى از علما خبرى شنیدم که امام رضا (ع) فرمود: کسى که نمىتواند مرا زیارت کند، پس برادرم قاسم را در سرزمین حله زیارت کند. علامه سپس مىگوید: ولى من این حدیث را نیافتم. [۸]
١) . شیخ محمدمهدى مازندرانى، شجره طوبى، ص ١۶۶، و قصه الکامله لحیاه الامام القاسم، ص ١٢، با اندکى تفاوت.
محقق جلد ١٠٣ بحار الانوار در پاورقى کتاب مىگوید: از امام رضا (ع) مشهور است که فرمود: کسى که نتوانست مرا زیارت کند، برادرم قاسم را زیارت کند؛ سپس مىگوید: البته من مدرک این حدیث را نیافتم؛ جز اینکه در حد استفاصه نقل شده؛ تا جایى که بعضى از شاعران از جمله سید على بن یحیى بن حسین از بزرگان قرن یازدهم، آن حدیث را به شعر درآورده و آنطور که در کتاب «بابلیات» ج ١، ص ١۶٢ آمده، اشعار چنین است:
ایها السید الذى جاء فیه و اذا لم یطق زیاره قبرى : یعنى اى آقایى که در مورد او از راویان مؤثق و با سندهاى صحیح سخن است! به حق، از برادر تنى او چنین آمده است: من بهشت برین را براى کسى که برادر مرا زیارت کند، بدون تردید ضمانت مىکنم، و کسى که توان زیارت مرا و رسیدن به قبر من برایش امکان ندارد، پس در عراق، قبر برادرم قاسم را زیارت کند و بر او مدح و ثنا بگوید.
[۱] علام مجلسى، بحار الانوار، ج ١٠٢، ص ٢٧۶، شیخ عباس قمى، منتهى الامال، ج ٢، ص ٢٣١.
[۲] کلینى، کافى، ج ١، ص ٣١۴، ضمن حدیث ١۴ و بحار الانوار، ج ۴٨، ص٣١٠.
[۳] کافى، ج ٣، ص ١٢۶، ح ۵؛ بحارالانوار، ج ۴٨، ص ٣١٠؛ شیخ عباس قمى، منتهىالامال، ج ٢، ص ٢٣١.
[۴] کافى، ج ٧، ص ۵٧، ذیل حدیث.
[۵] سید بن طاووس، مصباح الزائر، ص ۵٠٣؛ و بحار الانوار، ج ۴٨، ص ٣١١.
[۶] منتهى الامال، ج ٢، ص ٢٣١.
[۷] در مصاحبه نگارنده و حجهالاسلام عبدالرحیم اباذرى با معظم له در سال ١٣٨٨.
[۸] بحار الانوار، پاورقى ٢٧۶.
چگونه از سفر اربعین انصراف دهیم؟
زائرانی که قصد دارند که از سفر اربعین انصراف دهند میتوانند با مراجعه به سامانه سماح، درخواست خود را ثبت و مابقی هزینه خود را دریافت کنند.
ستاد اربعین امسال همانند سالهای پیش از متقاضیان سفر اربعین خواسته که حتما در سامانه سماح که به سازمان حج و زیارت تعلق دارد، ثبتنام کنند تا از این کانال ویزای آنها صادر شود. این ستاد همچنین تاکید کرده که براساس هماهنگی با نیروی انتظامی ایران و مرزبانی عراق، سفر بدون ویزا به آن کشور امکانپذیر نیست.
ثبتنام در سامانه سماح نیز از اول شهریورماه آغاز شده و تا نزدیکیهای اربعین همچنان ادامه خواهد داشت. آنطور که سازمان حج و زیارت قبلا اعلام کرده، هزینه سفر اربعین شامل ۲۵ هزار تومان برای بیمه، ۱۰ هزار و ۹۰۰ تومان برای خدمات ثبتنامی و ۴۰ دلار برای ویزا است که البته در توافق با سفارت عراق و بانک مرکزی ایران قرار شده پول ویزا، ریالی و با نرخ روزانه ارز، محاسبه و پرداخت شود.
مهلت ثبتنام و پرداخت هزینهها نیز تا ۷۲ ساعت پس از ثبت درخواست برای این سفر در سامانه سماح تعیین شده که زائران در این بازهی زمانی باید مدارک لازم همچون گذرنامه با ۶ ماه اعتبار، دو قطعه عکس ۳*۴ با پشت زمینه سفید و ترجیحا شبیه عکس گذرنامه، ارائه دهند.
اما درصورت انصراف در هر یک از مراحل ثبت نام در سامانه سماح، پس از ثبت «انصراف» در این سامانه، بصورت سیستمی مبالغ هزینهشده برای زائر، کسر و مابقی آن به فرد پرداخت میشود. انصرافدهندگان برای دریافت مبالغ پرداختی با همراه داشتن کارت ملی میتوانند به شعب بانکی ملی در سراسر کشور مراجعه کنند.
شبکه رزرواسیون هتل های عتبات آمادگی دارد تا اقامتی آرام و آسوده را در این مکان مقدس برای شما رقم زند.
منبع: کجارو